Quảng Ngãi đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng chuyển đổi số - từ “Bình dân học vụ số” đến nền tảng cho chính quyền điện tử

Trang bị kỹ năng số cho toàn dân - bước đi chiến lược

Phong trào “Bình dân học vụ số” do UBND tỉnh Quảng Ngãi phát động từ giữa năm 2025 đã nhanh chóng tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Kế thừa tinh thần “diệt giặc dốt” năm xưa, phong trào hôm nay đặt mục tiêu “xóa mù số” cho mọi tầng lớp nhân dân, để ai cũng có thể tiếp cận, học tập và làm chủ công nghệ.

Trong buổi lễ phát động phong trào “Bình dân học vụ số”, ông Nguyễn Tấn Liêm, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Ngãi nhấn mạnh: “Phong trào bình dân học vụ số không chỉ dừng lại ở việc cầm tay chỉ việc, hướng dẫn người dân thao tác cơ bản trên điện thoại thông minh mà đây còn là nhiệm vụ chính trị, là quá trình bồi dưỡng năng lực số toàn diện, để xây dựng một xã hội số văn minh, an toàn, hiệu quả”.

Theo tinh thần đó, tỉnh Quảng Ngãi đã đặt ra những chỉ tiêu cụ thể trong giai đoạn 2025 - 2026 như sau: đến cuối năm 2025, ít nhất 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công phải thành thạo kỹ năng số cơ bản, sử dụng hiệu quả các nền tảng dịch vụ công trực tuyến. Năm 2026, tỷ lệ này phải đạt 100%. Phấn đấu hơn 500.000 người dân trên địa bàn được xác nhận đạt chuẩn kỹ năng số ngay trong năm đầu tiên triển khai phong trào. Có 100% xã, phường, thị trấn thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng, trở thành “cầu nối” trực tiếp giữa chính quyền và người dân trong phổ cập kỹ năng số. Những mục tiêu này vừa mang tính thách thức, vừa thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của tỉnh trong việc đưa chuyển đổi số đi vào thực tiễn đời sống.

Đào tạo bồi dưỡng cán bộ - nòng cốt của tiến trình số hóa

Trong tiến trình chuyển đổi số, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chính là lực lượng tiên phong. Do đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực này được Quảng Ngãi đặc biệt chú trọng. Tại các cơ quan hành chính nhà nước, hầu hết công chức đã được tập huấn về kỹ năng sử dụng Cổng Dịch vụ công quốc gia, chữ ký số, hệ thống quản lý văn bản điện tử. Nhiều lớp đào tạo chuyên sâu về trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), phân tích số liệu phục vụ tham mưu chính sách đã được tổ chức. Ủy ban nhân dân tỉnh còn phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu để đưa chuyên gia về tận cơ sở, hướng dẫn cán bộ, công chức, viên chức ở xã, phường sử dụng ứng dụng số trong xử lý hồ sơ, văn bản. Chị Võ Thị Phương Linh, chuyên viên Văn phòng HĐND và UBND xã Nghĩa Hành chia sẻ: “Nhờ các khóa bồi dưỡng, tôi đã thành thạo việc sử dụng ChatGPT, AI để hỗ trợ soạn thảo báo cáo, văn bản. Công việc giờ nhanh gọn, chất lượng hơn nhiều. Chúng tôi xác định học công nghệ là yêu cầu bắt buộc để hoàn thành nhiệm vụ, chứ không còn là chuyện tự nguyện nữa”. Chính nhờ cách tiếp cận này, phong trào học tập công nghệ đã trở thành thước đo tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ của công chức ở nhiều cơ quan, đơn vị.

Người dân là trung tâm của “Bình dân học vụ số”

Quảng Ngãi cũng như các tỉnh, thành phố khác đều xác định ngoài việc đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, công chức, viên chức thì trực tiếp hướng tới người dân ở mọi tầng lớp là một nhiệm vụ lớn. Quảng Ngãi đã tiến hành triển khai lớp “Bình dân học vụ” số ra toàn tỉnh. Để thực hiện đảm bảo chương trình, các xã, phường đã tổ chức các lớp học. Tại xã Nghĩa Giang, các tổ công nghệ số cộng đồng thường xuyên tổ chức các buổi “cầm tay chỉ việc” tại trung tâm hành chính công, hỗ trợ người dân lớn tuổi nộp hồ sơ trực tuyến. Ông Đỗ Ngọt, 63 tuổi, sau khi được cán bộ hướng dẫn đã có thể tự chụp, scan giấy tờ và nộp hồ sơ qua điện thoại. Ông nói: “Ban đầu thấy phức tạp, nhưng dần quen, giờ thấy thuận tiện, không phải đi lại nhiều. Ngồi ở nhà cũng làm được”.

Tại xã Lân Phong, lực lượng thanh niên tình nguyện đến từng thôn, tổ dân phố để giúp người dân cài đặt ứng dụng VNeID, hướng dẫn chữ ký số cá nhân. Các chủ cơ sở sản xuất truyền thống, làng nghề cũng được hỗ trợ đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Bà Thượng Thị Bình Uyên, chủ cơ sở đặc sản cá bống sông Trà khẳng định: “Bán hàng online giúp sản phẩm tiếp cận khách hàng khắp cả nước. Doanh thu tăng rõ rệt”. Những hành động nhỏ này đang tạo ra chuyển biến lớn để người dân không còn “sợ” công nghệ, mà coi đó là công cụ để nâng cao chất lượng sống.

Giáo dục và đào tạo - nền tảng bền vững của chuyển đổi số

Ngành Giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Ngãi cũng tích cực hưởng ứng bằng việc xây dựng kênh Youtube “Bình dân học vụ số”, nơi đăng tải các video dạy học trực tuyến các môn Toán, Tiếng Việt, Tự nhiên - Xã hội dành cho người lớn chưa biết chữ, người dân tộc thiểu số. Các video được thiết kế ngắn gọn, dễ hiểu, kèm hình ảnh minh họa sinh động, phù hợp với người lớn tuổi. Người dân có thể học mọi lúc, mọi nơi thông qua điện thoại thông minh. Giáo viên được tập huấn để kết hợp giữa dạy trực tiếp và dạy trực tuyến, biến lớp học truyền thống thành lớp học số. Đây là cách làm sáng tạo, vừa xóa mù chữ, vừa trang bị kỹ năng số, giúp học tập suốt đời trở thành hiện thực.

Đối với việc thực hiện chính quyền 02 cấp và yêu cầu số hóa, từ ngày 01/7/2025, khi Quảng Ngãi chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 02 cấp thì vai trò của nền tảng số càng trở nên cấp thiết. Bộ máy hành chính cấp xã trên toàn tỉnh đã chuyển dần sang “văn phòng không giấy tờ”, xử lý văn bản hoàn toàn trên môi trường mạng. Các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 được triển khai đồng bộ. Cán bộ, công chức, viên chức các xã, phường được bồi dưỡng kỹ năng về quản lý hồ sơ điện tử, tiếp nhận và xử lý phản ánh của người dân qua ứng dụng số. Bà Vũ Thị Kim Loan, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hành khẳng định: “Chuyển đổi số không phải khẩu hiệu, mà là yêu cầu sống còn để chính quyền 02 cấp vận hành hiệu quả. Bình dân học vụ số chính là sợi chỉ đỏ kết nối giữa cán bộ, doanh nghiệp và người dân trong hành trình này”.

Nhất quán phương châm hợp lực từ nhiều phía. Để công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyển đổi số đạt hiệu quả, Quảng Ngãi huy động sự tham gia của nhiều lực lượng, trong đó thanh niên, học sinh, sinh viên trở thành “chiến sĩ xung kích” trên mặt trận công nghệ, người biết dạy người chưa biết. Doanh nghiệp viễn thông, công nghệ số cung cấp hạ tầng, ứng dụng dễ dùng, hỗ trợ miễn phí các lớp đào tạo. Các hội, đoàn thể: tuyên truyền, vận động người dân tham gia phong trào, tổ chức lớp tập huấn ở tận thôn, bản. Cán bộ, đảng viên đi đầu, gương mẫu trong việc ứng dụng công nghệ, tạo niềm tin và sự lan tỏa trong cộng đồng.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyển đổi số tại Quảng Ngãi không chỉ dừng lại ở những lớp học, những buổi tập huấn. Đó là một chiến lược lâu dài, nhằm hình thành một xã hội số toàn diện, nơi mỗi người dân đều có thể sống, học tập, làm việc và kinh doanh hiệu quả trong môi trường số. Phong trào “Bình dân học vụ số” tại Quảng Ngãi là minh chứng cho thấy rõ khi chính quyền quyết tâm, khi cán bộ gương mẫu, khi người dân đồng lòng thì chuyển đổi số không còn là điều xa vời. Đó là con đường tất yếu để xây dựng một chính quyền số gần dân, kinh tế số lan tỏa, xã hội số văn minh và phát triển bền vững./.