Di tích Vụ thảm sát Chợ Chiều Giếng Thí

Xã Phổ Khánh nằm ở phía Nam thị xã Đức Phổ, có địa hình đa dạng: núi, biển, đồng bằng, có trục đường giao thông đường sắt và quốc lộ 1A chạy qua. Với địa hình nhiều núi non, Nhân dân ở đây có truyền thống đấu tranh cách mạng kiên cường, đặc biệt là phong trào đấu tranh chính trị. Ngay từ những năm 1960 cho đến khi quân Mỹ ồ ạt đổ quân vào Miền Nam Việt Nam, Mỹ Nguỵ đã dùng mọi thủ đoạn gian ác hòng khống chế, kiểm soát mảnh đất này nhằm đánh phá cơ sở hậu cần của ta đóng ở đây cũng như hành lang đứng chân của các đơn vị chủ lực từ Quảng Ngãi di chuyển vào Bình Định. Mặc dù bị Mỹ Nguỵ bao vây khống chế thông qua các cuộc càn quét và trận địa pháo nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, quân và dân Phổ Khánh vượt qua mọi khó khăn gian khổ, bám đất bám làng đánh địch, diệt ác, phá kìm bằng những trận đánh xuất sắc làm cho kẻ thù kinh hoàng, hoang mang, lo sợ. Cùng với đấu tranh vũ trang, Nhân dân Phổ Khánh còn nổi dậy đấu tranh chính trị trực diện với kẻ thù, đưa yêu sách buộc địch chấm dứt càn quét, cướp bóc của cải, bắn phá xóm làng.

Từ năm 1962 - 1965, bị thất bại nặng nề và thua đau trước thế trận chiến tranh du kích và phong trào đấu tranh chính trị của Nhân dân Phổ Khánh, Mỹ Nguỵ điên cuồng trả đũa bằng nhiều thủ đoạn thâm độc. Đi đôi với việc càn quét, khủng bố, chúng dùng đại bác, phi pháo, điên cuồng bắn phá vào làng mạc, tàn sát đồng bào. Đặc biệt dã man và tàn bạo là vào 1 giờ chiều ngày 13/8/1965 (tức ngày 17/7 năm Ất Tỵ), trong lúc đông đảo Nhân dân đang họp chợ, trao đổi mua bán, bất thình lình bọn Mỹ Nguỵ đóng ở đồn núi Dâu do tên trung tá Song Thương chỉ huy đã dùng phi pháo các loại đồng loạt bắn tới tấp vào chợ Giếng Thí, thôn Trung Sơn. Hàng trăm quả đạn pháo trút xuống, chỉ trong chốc lát cả khu chợ chìm trong chết chóc và đau thương, hàng quán sụp đổ, tan nát, cảnh tang tóc bao trùm cả khu chợ. Đạn pháo đã làm 25 người bị thương và cướp đi sinh mạng 27 người dân, hầu hết là phụ nữ, nhiều người chết không toàn thây và trong tư thế oan ức, đau đớn, quằn quại, máu đỏ cả sân chợ. 

Phù điêu di tích Vụ thảm sát Chợ Chiều Giếng Thí

Trước cảnh tang thương đó, Nhân dân Trung Sơn đã nhanh chóng chuyển những người bị thương đi cứu chữa, lo mai táng cho những người chết không thân nhân đến nhận xác hoặc ở xa không đến kịp. Các nạn nhân này được Nhân dân chôn cất gần chợ - nơi kẻ thù đã tàn sát dã man họ. Đây là chứng tích tố cáo tội ác giết người hàng loạt của Mỹ Nguỵ trong cuộc thảm sát ngày 17/7 năm Ất Tỵ 1965.

Địa điểm Chợ Chiều Giếng Thí là nơi tố cáo tội ác của Mỹ - Nguỵ đối với đồng bào Phổ Khánh, Đức Phổ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đây cũng là nơi ghi dấu và tưởng niệm sự hy sinh và mất mát to lớn mà Nhân dân Phổ Khánh nói riêng và Nhân dân Quảng Ngãi nói chung phải chịu đựng trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta. Di tích Vụ thảm sát Chợ Chiều Giếng Thí đã được UBND tỉnh Quảng Ngãi xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh tại Quyết định số 166/QĐ-UB ngày 24/01/2002./.